Zespół stoy cukrzycowej to jedno z często występujących powikłań cukrzycy i dotyka głównie pacjentów z cukrzycą typu 2 (insulinoniezależną), aczkolwiek nie tylko. Schorzenie to polega na niewystarczającym ukrwieniu stóp, co sprawia, że w efekcie stają się one niewrażliwe na dotyk i dolegliwości bólowe. Towarzyszą temu także zaburzenia w zakresie mikrokrążenia, to z kolei utrudnia gojenie się ran i prowadzi do powstawania nieestetycznych owrzodzeń. Tak postępujący proces powoduje martwicę tkanek skórnych, struktura stawów, a nawet kości ulega osłabieniu. W takiej sytuacji chory przestaje normalnie funkcjonować, chodzenie jest bardzo utrudnione a czasem wręcz niemożliwe. Choroba może objawić się w jednym z dwóch wariantów - jako zespół stopy niedokrwiennej lub zespół stopy neuropatycznej. W pierwszym przypadku pogorszenia ulega ukrwienie w obrębie stopy, w drugim natomiast ma miejsce uszkodzenie obwodowego układu naczyniowego. To schorzenie wymagające specjalistycznej opieki. Pacjent chcąc uniknąć poważnych konsekwencji, powinien znajdować się pod ciągłą opieką diabetologa i podologa, bowiem zaniedbania w tej kwestii mogą prowadzić nawet do amputacji stopy. 

 

 

Charakterystycznym objawem jest pojawienie się dolegliwości bólowych w obrębie stopy, szczególnie w godzinach nocnych. Często ból połączony jest z nieprzyjemnymi i intensywnymi kurczami mięśni oraz uczuciem mrowienia bądź kłucia. Podczas codziennej pielęgnacji można zauważyć zwiększoną suchość skóry stóp, a także jej łuszczenie się. Z czasem pojawiają się nieestetyczne pęknięcia a nawet stany martwicze. Alarmującymi objawami powinny być również: wydłużony czas gojenia się ran, brak wrażliwości na ból czy dotyk, a także nieodczuwanie zmian temperatury otoczenia. Deformacja kości jest już bardzo zaawansowanym stanem tego schorzenia, ale warto o niej wspomnieć, gdyż wymaga dodatkowo konsultacji ortopedycznej. 

 

 

Powstanie stopy cukrzycowej może być powodowane wieloma czynnikami. Przede wszystkim wskazuje się na uszkodzenie naczyń krwionośnych, tak zwaną retinopatię. Przyczyną może być zaniedbywanie terapii w przypadku cukrzyków, a przez utrzymujący się wysoki poziom cukru dochodzi do zmian w ścianach krwionośnych dużych i mamy wówczas do czynienia z makroangiopatią. Co więcej, powodem pojawienie się omawianego schorzenia może być również uszkodzenie nerek (nefropatia), uszkodzenie nerwu bądź zespołu nerwów w stopie, co przyczynia się do znieczulicy fragmentów lub całej stopy. Do deformacji może prowadzić nawet nieodpowiedni dobór obuwia. 

 

 

Jak wspomniano wyżej szybkie podjęcie leczenia jest bardzo ważne, bowiem zaniedbania w tej kwestii niosą za sobą bardzo poważne konsekwencje -  martwicę stopy i konieczność dokonania amputacji. Kiedy tylko pojawią się niepokojące objawy należy niezwłocznie zgłosić się do podologa. Oczywiście cukrzycy muszą również nieustannie stosować się do zaleceń diabetologa. Tylko w porę postawiona trafna diagnoza umożliwia szybkie podjęcie skutecznego leczenia, które niestety nie należy do łatwych i krótkotrwałych. Ze względu na złożoność problemu, często konieczne jest prowadzenie terapii pod czujnym okiem kilku specjalistów, takich jak diabetolog, chirurg naczyniowy, ortopeda, rehabilitant, dermatolog. Zawsze plan leczenia przygotowywany jest pod kątem konkretnego przypadku, w zależności od stopnia zaawansowana choroby. 

 

Pierwszym krokiem, a zarazem formą profilaktyki schorzenia jest dbałość o dobrą kondycję stóp, na przykład stosowanie odpowiednich preparatów myjących i nawilżających oraz prawidłowe obcinanie paznokci co ma zapobiegać ich wrastaniu. Cukrzycy muszą zadbać o uregulowanie poziomu cukru we krwi. Jeśli lekarze mają do czynienia z bardziej zaawansowanymi stanami to leczenie opiera się na łagodzeniu owrzodzeń, regularnym usuwaniu suchych i nieestetycznych zrogowaceń skóry. Do pielęgnacji stóp dopiera się odpowiednie preparaty, na przykład z zawartością srebra. Niekiedy stosuje się bardziej nowoczesne metody leczenia z wykorzystaniem komór hiperbarycznych, a także opatrunki z podciśnieniem. Ważny jest odpowiedni dobór obuwia i wkładek ortopedycznych, aby zapobiegać odkształceniom. Niekiedy pacjentom zaleca się stosowanie kul w celu odciążenia stóp. W skrajnych przypadkach może okazać się konieczne korzystanie z wózka inwalidzkiego. W stanach pojawienia się stanów zapalnych, a nawet zakażenia, na przykład na skutek niedostatecznej pielęgnacji ran i owrzodzeń konieczne staje się zastosowanie farmakologii i wprowadzenie antybiotykoterapii.

 

Niestety w przypadku tego schorzenia nie można jednoznacznie oszacować czasu trwania terapii. Leczenie stanowi proces ciągły i nie należy go zaniedbywać ani bagatelizować jeśli nie chce się doprowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak amputacja stopy, a nawet całej kończyny. Codzienna pielęgnacja stóp oraz wykonywane przez specjalistów zabiegi bywają czynnościami zajmującymi i czasochłonnymi, jednak absolutnie nie można z nich zrezygnować.